مرجحات تعارضعوامل ترجیح یکی از ادلّه متعارض را مرجحات تعارض گویند. ۱ - تعریفمرجحات تعارض، به اموری گفته می‌شود که سبب ترجیح یکی از ادله متعارض، می‌گردد. ۲ - انواع مرجحات تعارضمرجحات تعارض، یا منصوص است، مانند: ترجیح به صفات راوی، ترجیح به احدثیت، ترجیح به شهرت، موافقت قرآن و مخالفت عامه ، و یا غیر منصوص، مانند: موافقت با اصل یا اجماع. ۳ - مرجحات به لحاظ دیگربه لحاظ دیگر، مرجحات یا صدوری است یا جهتی و یا مضمونی. مرجح صدوری، صدور واقعی یکی از دو خبر متعارض را از معصوم علیه‌السّلام به ذهن نزدیک تر می‌نماید، مثل: موافقت مشهور. ۳.۱ - مرجح جهتی و مضمونیمرجح جهتی، جهت صدور را معین می‌کند، زیرا گاهی صدور روایت معلوم است اما جهت صدور آن و این که برای بیان حکم واقعی است یا به جهت تقیّه است یا غیر آن، روشن نیست. مرجح مضمونی، سبب می‌شود مضمون و محتوای خبر، اقرب به واقع به نظر آید، مثل: موافقت خبر با کتاب و سنت. [۲]
منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۸، ص۳۰۲.
[۵]
تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص (۱۷۹-۱۷۸).
[۶]
علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، مغنیه، محمد جواد، ص۴۴۷.
۴ - عناوین مرتبطمرجحات دلالی؛ مرجحات سندی (اعم). ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۱۹، برگرفته از مقاله «مرجحات تعارض». رده‌های این صفحه : تعارض و تعادل و تراجیح
|